Czym się różni remediacja od rekultywacji? Czego dotyczy remediacja a czego rekultywacja?
Otóż remediacja jest częścią rekultywacji. Jedno i drugie pojęcie stanowi o przywróceniu wartości użytkowych lub przyrodniczych terenom zniszczonym przez działalność człowieka. Z tym, że rekultywacja dotyczy szeroko pojętych działań, do których zalicza się na przykład zalesianie obszarów wcześniej wykarczowanych, zalewnie i zasypywanie terenów kopalnianych. Rekultywacja ma na celu poprawę jakości środowiska naturalnego poprzez ograniczenie degradacji gleby, zwiększenie lesistości, bioróżnorodności czy retencji wodnej.
Remediacja, jako wąska dziedzina działań naprawczych rekultywacji, dotyczy zanieczyszczeń wód, gleby i gruntu. Działania remediacyjne mają na celu zmniejszenie lub usunięcie ilości zanieczyszczeń (substancji powodujących ryzyko) wprowadzonych do powierzchni ziemi w wyniku działalności człowieka, w sposób taki, aby teren przestał stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi, roślin i zwierząt.
Metody remediacji
Procesy remediacyjne wykonywane są wieloma metodami. Warunkowane są one typem zanieczyszczeń oraz geologią obszaru, na którym prowadzone będą prace. Metody z kolei grupuje się w zależności od miejsca prowadzenia procesów remediacyjnych. Wyróżnia się trzy grupy metod remediacji:
- In-situ – to procesy prowadzone w miejscu występowania zanieczyszczenia. Charakteryzuje je brak konieczności przemieszczania gruntu. Remediacja in-situ polega na aplikowaniu do gleby lub głębiej – do gruntu, odpowiednio dobranego iniektu (substancji), która ma właściwości rozkładające lub stabilizujące zanieczyszczenia. Podczas stosowania pierwszego wariantu iniektu, zanieczyszczenia są rozkładane do związków prostych, które są bezpieczne i naturalnie występują w środowisku (bioremediacja). W przypadku drugiego wariantu, zanieczyszczenia są stabilizowane (solidyfikacja), czyli substancje niebezpieczne są wiązane iniektem z gruntem wskutek czego powstaje swego rodzaju szczelna bryła, coś na zasadzie twardej skały. Tak szczelnie związane / zamknięte w bryle substancje niebezpieczne, pozbawione możliwości migracji, nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, roślin oraz zwierząt użytkujących teren. Do metod in-situ należy również venting. Jest to po prostu wentylacja gruntów lub napowietrzanie wód.
- On-site – to remediacja prowadzona na miejscu występowania zanieczyszczenia. Metody on-site charakteryzuje przemieszczenie zanieczyszczonego gruntu/wody w obrębie obszaru prac remediacyjnych. Do metod on-site zalicza się między innymi piroliza, która polega na rozkładzie termicznym szkodliwych związków zanieczyszczonej gleby. Podczas Pirolizy zanieczyszczony grunt przechodząc przez strefę płomienia wytwarza substancje, które łączą się z tlenem i tworzą parę wodną oraz dwutlenek węgla. Powstałe gazy w piecu kierowane są do bloku oczyszczania spalin, gdzie następuje usuwanie metali, kwasów i cząstek popiołu przed odprowadzeniem do atmosfery. Natomiast odpad zawierający nieusunięte, niebezpieczne substancje, składowany jest w odpowiedni sposób. Do metod on-site należy również pump&treat. Metoda ta polega na wypompowywaniu wód zanieczyszczonych na powierzchnię terenu, i w zależności od rodzaju oraz stężenia zanieczyszczeń wody, poddaje się oczyszczeniu za pomocą metod fizycznych np. przedmuchiwanie, rozdział grawitacyjny, metod fizykochemicznych jak: flokulacja, koagulacja czy metod biochemicznych w bioreaktorze.
- Ex-situ – to metody remediacyjne polegające na wydobyciu skażonego gruntu lub wody i dalsze zagospodarowanie powstałego odpadu poza terenem wytworzenia. Do metod ex-situ należy np. wydobycie i utylizacja gruntu w punktach uprawnionego odbioru. Taki sam proces (ex-situ) stosowany jest w przypadku oczyszczania wód np. z produktu ropopochodnego. Sczerpany produkt ropopochodny przekazywany jest do uprawnionego odbiorcy, gdzie na odpowiedniej instalacji odpad poddawany jest procesom unieszkodliwiania
Remediacja, co należy zrobić przed jej rozpoczęciem?
Remediacja pomimo, że skupia się wyłącznie na oczyszczaniu powierzchni ziemi, to procesy jakie należy wykonać przed rozpoczęciem działań naprawczych (oczyszczania wód i/lub gruntów) sprawia, że remediacja jest nauką interdyscyplinarną.
Jeżeli znana jest przyczyna zanieczyszczenia powierzchni ziemi lub istnieją takie przesłanki o możliwym jej zanieczyszczeniu w przeszłości (zanieczyszczenie historyczne), wówczas należy:
- Przeprowadzić badania laboratoryjne prób gruntu i wody z obszaru zanieczyszczonego (badania chemiczne),
- Dokonać dokładnej analizy zanieczyszczeń oraz ich stężeń (stopień zanieczyszczenia środowiska),
- Na podstawie odwiertów geologicznych przenalizować warunki glebowe (badania geologiczne, badania geotechniczne)
- Wykonać projekt planu remediacji wybierając najlepszą i najkorzystniejszą metodę dla obszaru zanieczyszczonego,
- Złożyć projekt do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i uzyskać decyzję remediacyjną.
Proces jaki należy wykonać przed uzyskaniem decyzji i rozpoczęciem remediacji jest pracochłonny i wymaga konsultacji szerokiej grupy specjalistów z branży budowlanej, ochrony środowiska czy specjalistów ds. odpadów.
