Rekultywacja składowisk odpadów to końcowy etap eksploatacji obiektu. Jest to proces przywracania terenów, na których gromadzone były odpady do ich pierwotnego stanu lub nadania im nowego celu użytkowego. Składowiska wymagają rekultywacji po ich zamknięciu, zgodnie z projektem technicznego zamknięcia i rekultywacji. W Polsce rekultywacja składowisk odpadów jest regulowana przez przepisy prawa, w tym przede wszystkim przez ustawę o odpadach.
Proces rekultywacji składowisk odpadów jest złożony i wymaga określenia ogólnego oraz szczegółowego kierunku rekultywacji, wśród których można wyróżnić kierunek leśny, rolny, wodny, rekreacyjny, gospodarczy czy przyrodniczy. Zmiana polityki klimatyczno-gospodarczej spowodowała nowy kierunek wykorzystania składowiska, jako terenu pod realizację farm fotowoltaicznych. To z kolei, przyczynia się do oszczędzania zasobów ziemi oraz do zwiększenia udziałów odnawialnych źródeł energii w całkowitych zasobach kraju.
Jak przebiega proces rekultywacji składowisk odpadów?
Możliwość wykonania farmy fotowoltaicznej na składowisku odpadów powinna być poprzedzona wykonaniem badań geotechnicznych oraz analizą uwarunkowań sanitarnych. Dane te powinny zostać zebrane w ekspertyzie geotechniczno-sanitarnej, a następnie zaopiniowane przez odpowiednią jednostkę sanitarną. Dodatkowo, w sytuacji niespełniania wymogów bezpiecznego posadowienia modułów fotowoltaicznych, należy zaprojektować wzmocnienie podłoża. Jedną z proponowanych technologii jest kompakcja udarowa MIC. Polega na zrzucaniu tłuczka o dużej masie z określonej wysokości, w celu dogęszczenia materiału. Pierwotnie, technologia MIC stanowiła sposób zagęszczenia gruntów niespoistych o niskim wskaźniku zagęszczenia, w celu poprawienia parametrów wytrzymałościowych i umożliwieniu posadowienia bezpośredniego obiektów budowlanych. Podstawą do zaprojektowania kompakcji udarowej jest analiza dokumentacji składowiska, wizja lokalna, wykonanie sondowania dynamicznego lub VSS, a w razie potrzeby testy pilotażowe na pobranych próbach odpadu.
Kompakcja udarowa MIC znajduje zastosowanie jako proces wspierający inne kierunki rekultywacji oraz zmniejsza kubaturę odpadów, wydłużając czas eksploatacji składowiska. Technologia może stanowić przygotowanie terenu pod dalsze prace rekultywacyjne, wyrównując i stabilizując podłoże. Zagęszcza czaszę składowiska, zmniejszając ryzyko powstawania niecek, w których gromadzi się woda. Ograniczeniem metody są płytko położone instalacje odgazowujące lub odwadniające. Należy wtedy wyznaczyć strefę bezpieczną, aby ominąć wszelkie kolizje lub zmodyfikować sprzęt przeznaczony do realizacji zadania.
Podsumowując, rekultywacja składowisk odpadów i ich wtórne wykorzystanie, jest ważnym procesem zarówno z punktu widzenia ochrony środowiska, jak i gospodarki czy energetyki. W Polsce inwestycje typu brownfield, czyli wykorzystujące już zagospodarowane tereny stają się coraz bardziej popularne. Trend ten zwiększył zainteresowanie terenami składowisk odpadów, co zwiększyło i zintensyfikowało wykonywanie rekultywacji. Prawidłowo zaplanowana rekultywacja składowiska odpadów przyczynia się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz do rozwoju różnych gałęzi gospodarki.
