Poddanie ziemi, gleby i wód gruntowych procesom zmniejszającym zanieczyszczenie ma na celu przywrócenie środowisku naturalnemu równowagę zaburzoną na skutek działalności człowieka. W ten sposób usuwa się substancje zagrażające zdrowiu oraz życiu ludzi i zwierząt zamieszkujących skażony obszar. Wyróżniamy kilka metod remediacji, między innymi termiczną, chemiczną, elektrochemiczną, fizyczną czy biologiczną. Jedną z najpopularniejszych biologicznych technik remediacji jest bioremediacja. Na czym polega?
Bioremediacja – co to takiego?
Bioremediacja to działania podejmowane w celu usunięcia lub zmniejszenia zanieczyszczeń z gleby i wód gruntowych. W tym celu stosuje się mikroorganizmy, takie jak bakterie, grzyby czy drożdże. Ich głównym zadaniem jest destrukcja, katalizowanie i przekształcanie różnych zanieczyszczeń w mniej szkodliwe dla środowiska oraz niezagrażające zdrowiu i życiu ludzi i zwierząt. W trakcie bioremediacji wykorzystuje się naturalne zdolności ww. mikroorganizmów do rozkładaniu zanieczyszczeń, w tym węglowodorów ropy naftowej (zanieczyszczenia ropopochodne).
Bioremediację powinno się stosować na terenach narażonych na szkodliwe działanie określonych czynników, na przykład metali ciężkich. Będą to między innymi:
- obszary poprzemysłowe – dawne miejsca fabryk produkujących lakiery czy farby itd. oraz tereny położone w bliskiej odległości od tych zakładów,
- wysypiska śmieci,
- oczyszczalnie ścieków,
- tereny hutnicze,
- miejsca wycieku ropy naftowej,
- obszary, na których podejmowano próby broni atomowej.
Na czym polega bioremediacja?
W zależności od stopnia zanieczyszczenia i terenu, w którym przeprowadza się proces remediacji, wyróżnić możemy następujące metody:
- Bioremediacja ex situ – proces polega na wydobyciu zanieczyszczonego gruntu i dalszym jego zagospodarowaniu poza obszarem skażenia. W tym celu wykorzystuje się specjalne urządzenia, takie jak bioreaktory lub poletka remediacyjne. Skażony grunt poddaje się kompostowaniu bądź obróbce agrotechnicznej.
- Bioremediacja in situ – proces remediacji przeprowadza się w miejscu zanieczyszczenia, bez potrzeby przetransportowania odpadu. Metoda in situ polega na użyciu biopreparatów z mikroorganizmami, które rozkładają substancje organiczne do związków prostych, a także biorą udział w procesie sorpcji (pochłanianie substancji przez inną substancję). Aby proces oczyszczania środowiska gruntowo-wodnego z zanieczyszczeń przebiegał szybciej, skażone miejsce zrasza się roztworem substancji biogennych. Powoduje to namnażanie i rozwój mikroorganizmów. Bioremediację in situ stosuje się przede wszystkim do oczyszczania płytkich warstw gruntu z zanieczyszczeń ropopochodnych, takich jak olej napędowy czy benzyna.
- Bioremediacja on site – proces polega na wydobyciu zanieczyszczonego gruntu, a następnie na ułożeniu go w pryzmy. Podczas bioremediacji on situ stosuje się tlen oraz pierwiastki biogenne (np. fosfor, azot), które dodaje się do gruntu. Kontroluje się również temperaturę (wpływa bezpośrednio na przebieg procesu oczyszczania) i pH (w przypadku zanieczyszczeń ropopochodnych, odczyn gleby może ulec obniżeniu). Ponadto ważne jest utrzymanie właściwego poziomu wilgotności gruntu.
Bioremediacja – podsumowanie
Bioremediacja to jedna z biologicznych metod remediacji. Dzięki technologii ex situ, on situ lub in situ usuwa się zanieczyszczenia z gleby i wód podziemnych przy użyciu mikroorganizmów. W ten sposób skażony teren odzyskuje wcześniejsze wartości użytkowe oraz może być ponownie zagospodarowany, ponieważ nie stwarza zagrożenia dla środowiska naturalnego i ludzi.
